چگونه فکت چک
برای شیوه فکت چک و راستی آزمایی اطلاعات، روش های گوناگونی وجود دارد. روش های حرفه ای که بیشتر برای متخصصان با استفاده از ابزارهای فنی ممکن است و شیوه های عمومی که می تواند تمام کاربران را در بر بگیرد. در این مجال قصد داریم به شیوه های اولیه و عمومی بپردازیم تا همه مخاطبان بتوانند از آن استفاده کنند.
1. شک داشته باشید: قبل از اشتراک گذاری بررسی کنید. شواهد و مدارک را چک کنید و به دنبال تاییدهایی برای اطمینان از درستی اطلاعات پیش رویتان باشید
2. از خودتان سوال کنید: چه کسی این مطلب را تولید کرده است؟ او از کجا می دانسته؟ چه چیزی او را به منبع معتبری تبدیل می کند؟ آیا روایت او مغرضانه است و فقط یک طرف بحث را نشان می دهد یا منصفانه و جامع است؟ چه چیزی را نمی دانم؟ چه حقایقی از قلم افتاده است؟ آیا سایر منابع موثق، این مطلب را به چالش می کشد یا نه؟
3. آیا منبع مطلب درج شده است؟ اگر آری پس به منبع اصلی بروید و هویت و نظرات و پیشینه آن را بررسی کنید.
4. به سوگیری های شناختی آشنا باشید چرا که آنها از درون به شما دستور می دهند و شما را به اشتباه می اندازند.
5. آیا اطلاعات باعث عصبانیت و یا خوشحالی شما می شود؟ شاید به این دلیل است که عامدانه برای سوء استفاده از احساسات شما تولید شده است!
6. حواستان به ترغیب کننده های متنی باشد. رایج ترین کدهای شناخت اطلاعات جعلی عبارت است از:
– نام ها، عنوان ها، مکان ها
– آمار
– ارجاع به زمان، مسافت، تاریخ، فصل،
– استدلال یا روایتی که شواهد بیرونی دارد
– حقایق و مسلمات تاریخی
7. مراقب کلمات خاص و برجسته باشد. قید ها و تأکیدها به شما جهت می دهند. مانند “فقط”، “اول”، “بیشترین/کمترین” و …
8. با دیتابیس ها و پایگاه های داده آشنا باشید. تجمیع اطلاعات در جاهای گوناگون صورت می گیرد مثلا اطلاعات ثبت شرکتی در پایگاه روزنامه رسمی ثبت و قابل مراجعه عمومی است.
9. به جای ارسال عمومی یک مطلب ابتدا به متخصص یا فرد معتبری که می شناسید بفرستید و از او تأیید بگیرید.
10. گوگل کنید: بخشی از متن را “جستجوی دقیق” کنید یا اگر عکس است در بخش تصاویر گوگل آن را جستجوی معکوس کنید. اگر فیلم است می توانید با پرینت اسکرین از بخش مهم آن از قابلیت سرچ معکوس عکس گوگل استفاده کنید.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.