خبرگزاری مهر – پایگاه شخصی محمد لسانی

فضای مجازی روزی رسانه غیررسمی بود اما رسمی و عینی شده است | گفت و گو با خبرگزاری مهر

ادمین نویسنده — Tue, 11 Jun 2024 10:56:43 +0000

فضای مجازی روزی رسانه غیررسمی بود اما رسمی و عینی شده است.

محمد لسانی پژوهشگر مدرس سواد رسانه‌ای با اشاره به انتشار فراخوان بیست و دومین جشنواره مذکور در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: رسانه‌های رسمی نتوانسته‌اند خود را با ملزومات رسانه‌های مدرن به روز رسانی کنند. آن گروه از رسانه‌های رسمی که نسبت به محیط پیرامونی خود حساس هستند دارای تعامل با محیط فناورانه، محیط فرهنگی، محیط اجتماعی و محیط سیاسی هستند، می‌توانند در صورت ریسک‌پذیری مدیران خود، خودشان را با شرایط انطباق دهند.

وی افزود: یک رسانه در ذات باید با محیط و کنش‌گران محیط تعامل داشته باشد. برای دریافت و ارسال خبر تعامل می‌کند اما متأسفانه بعضی از رسانه‌ها برای هویت خودشان و برای زیست کلان خود تعاملشان با محیط اطراف خیلی ضعیف است یعنی محیط تغییر می‌کند و فناورانه می‌شود اما رسانه از آن جریان باز مانده و آن رسانه، رسانه‌ای سنتی است که به نسل X یا نهایتاً Y تبدیل شده است و از نسل Z (۱۳ تا ۲۸ سال) جا مانده است.

این فعال رسانه در ادامه سخنان خود گفت: نیمی از این تحول به میزان ریسک پذیری مدیران برمی‌گردد؛ اگر ما کنکاش کنیم چرا یک مدیر ریسک پذیر نیست و تصمیمات آن سازمان را به پیش نمی‌برد و باعث رکود و ماندگاری در گذشته شده به ضعف‌های مربوط به شایستگی و لیاقت مدیر خواهیم رسید و وقتی کنکاش ما بیشتر می‌شود مبحث وابستگی به یک جریان یا بخشی از حکومت پیش می‌آید.

رسانه وابسته مدافع وضع موجود است

لسانی در ادامه گفت: سرمنشا مشکلات و موانع تحول در رسانه‌ها، وابستگی است. عدم لیاقت و شایستگی مدیر تا بدون جسارت و تحول‌گرا بودن تصمیمات مهم‌ترین موانع روزآمدی رسانه‌هاست. ما باید این مساله را رفع کنیم و بدانیم رسانه‌ای که وابسته باشد اهل تکاپو نیست و مدافع وضع موجود است. ما باید جدا از لایه مدیران به لایه کارکنان هم ورود کنیم. زمانی که کارکنان رسانه‌ها به عنوان خبرنگاران و محتواسازان، آموزش ضمن خدمت کمی می‌بینند و با تغییرات دوره زندگی خودشان هم‌سو نیستند، این تحول صورت نمی‌گیرد. مثلاً در عصری هستیم که انسان رسانه‌ها نقش اصلی را دارند و در تولید و توزیع پیام تأثیرگذار هستند، پس یک رسانه باید از خبرنگارانی استفاده کند که آن‌ها خود برند باشند یا برند داشته باشند و به مبحث ولاگری نیز باید توجه شود.

وی افزود: امروزه ولاگری به معنای تولید محتوای ویدئویی است و افراد جلو دوربین از خودشان یا محیط پیرامون خود محتوا تولید می‌کنند. ما کارکنانی دونده می‌خواهیم که خودشان را با شرایط روز تطبیق دهند.

این فعال رسانه با اشاره به دو لایه مدیریت و کارکنان در نحوه عملکرد رسانه در ارتباط با روزآمدی افزود: این دو لایه در روزآمدی و عملکرد رسانه‌ها نقش اساسی دارند. یک بخش مدیران و بخش دیگر کارکنان رسانه است. مشکل لایه اول به لایه دوم مرتبط است یعنی قسمت انسانی با لایه مدیریتی و اقتصادی رسانه رابطه مستقیم دارد. مدیریت کلان به معنای وابستگی و مدیریت اقتصادی یعنی بدانیم منبع درآمد رسانه از کجاست؟ آیا به نفت وصل است یا از طریق فروش ارتزاق می‌کند؟ اصولاً دریافت خوراک خبری توسط مخاطب، از طریق خام خوری رخ می‌دهد.یعنی محتواهای رسانه‌ای که از یک رویداد بدون تحلیل، بدون ذکر جزئیات، بدون ذکر علل تولید می‌شود و ما در ژورنالیسم تحت عنوان عناصر خبر می‌شناسیم را مصرف می‌کند. غالباً کسانی که در رسانه‌های غیررسمی و گروه‌ها هستند، قبیله کوچکی کنار خود جمع و خام‌خوری می‌کنند.

رسانه‌های غیررسمی مرجعیت یافته اند

لسانی گفت: دومین حالت دریافت خوراک خبری بدخوری کردن است، بدین ترتیب که محتواهای زرد و فیک را که صرفاً مبتنی بر احساسات تولید شده یا دارای محتوایی فیک است، مصرف می‌کند. ممکن است کل محتوای خبر کج آگاهی با خود به همراه داشته باشد. بنابراین لازم است که رسانه‌های رسمی امتدادی در فضای مجازی داشته باشند. تاکید می‌کنم زمانی که فضای رسمی و غیررسمی دیوار قطوری حائل داشته باشد، گذشته است. دیروز فضای مجازی به عنوان رسانه غیررسمی شناخته می‌شد اما امروزه دارد رسمی‌تر، عینی‌تر و مهم‌تر از فضای واقعی می‌شود؛ طوری که ۱۳ الی ۱۴ ساعت از زمان جوانان کشور در داخل گروه‌ها و کانال‌ها و صفحات فضای مجازی می‌گذرد. در واقع دیگر مثل سابق نمی‌توان فضای مجازی را را نمی‌توانیم غیررسمی بدانیم و باید سعی کنیم که رسانه‌های رسمی ما بتوانند امتداد حضوری در فضای مجازی داشته باشند و آنجا کنش کنند.

وی با اشاره به آسیب‌های تغییر مرجعیت از رسانه‌های رسمی به رسانه غیررسمی ادامه داد: مرجعیت در کنار مفاهیم دیگر مثل قابل اعتماد بودن و معتبر بودن مهم است از همین رو صرفاً زیست در یک فضا باعث نمی‌شود که اخبار و اطلاعات آن فضا معتبر و قابل اعتماد باشد اگرچه به دلیل دسترسی آسان‌تر مردم به اینترنت، آن‌ها راحت‌تر هستند از مجرای فضای مجازی محتوا را دریافت کنند اما پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد وقتی از افراد در مورد معتبر بودن و قابل اعتماد بودن سوال می‌شود اصولاً منابع مجازی را چه از گروه‌ها چه از کانال‌ها کمتر قابل اعتماد می‌دانند به همین خاطر این مساله حائز اهمیت است که حتماً برندهای رسمی دارای هویت مجازی باشند حتی ما امروزه الگوهایی سراغ داریم که عملاً برندهای رسمی برندهای مجازی خود را متفاوت انتخاب می‌کنند به عنوان مثال ممکن است یک مجموعه مانند شبکه ماهواره‌ای الجزیره که در حوزه مجازی AJ+ را انتخاب می‌کند که مخفف همان الجزیره است و با این هویت مخاطب را به دام می‌اندازد و در آن ویدئو کاربرپسند در آن قرار می‌دهد. اصولاً فضای رسمی یک نوع کنش و هویت خاص نیاز دارد.

مرجعیت با اعتماد و اعتبار رسانه معنا می‌یابد

این فعال رسانه گفت: مرجعیت در کنار مفاهیم دیگر مثل قابل اعتماد بودن و معتبر بودن مهم است از همین رو صرفاً زیست در یک فضا باعث نمی‌شود که اخبار و اطلاعات آن فضا معتبر و قابل اعتماد باشد اگرچه به دلیل دسترسی آسان‌تر مردم به اینترنت راحت‌تر هستند که از مجرای فضای مجازی محتوا را دریافت کنند اما پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد وقتی از افراد درمورد معتبر بودن و قابل اعتماد بودن سوال می‌شود اصولاً منابع مجازی را چه از گروه‌ها چه از کانال‌ها کمتر قابل اعتماد می‌دانند به همین خاطر این مساله حائز اهمیت است که حتماً برندهای رسمی دارای هویت مجازی باشند حتی ما امروزه الگوهایی سراغ داریم که عملاً برندهای رسمی برندهای مجازی خود را متفاوت انتخاب می‌کنند به عنوان مثال ممکن است یک مجموعه مانند شبکه الجزیره در حوزه مجازی AJ+ را انتخاب می‌کند که مخفف همان الجزیره است و با این هویت مخاطب را به دام می‌اندازد و در آن ویدئو کاربرپسند قرار می‌دهد. اصولاً فضای رسمی به یک نوع کنش و هویت خاص نیاز دارد. هویت فضای مجازی کمی غیررسمی‌تر و دارای محتوایی سرگرم کننده است به همین خاطر باعث دو هویتی شدن خبرگزاری‌های رسمی‌ای می‌شود که عموماً هوش مخاطب شناسی بالاتری دارند.

لسانی ادامه داد: اصولاً آشنایی با قالب‌ها و فرمت‌های تولید محتوا مهم است. امروزه تولید محتوا در حوزه‌های مختلف صورت می‌گیرد مثلاً ما در جهان یک نوع ژورنالیسم جدید تحت عنوان ژورنالیسم شناور یا غوطه‌ور (Immersive journalism) داریم که از واقعیت مجازی و واقعیت افزوده استفاده می‌کند و باعث می‌شود تا افراد در این حوزه از عینک‌ها و هدست‌های واقعیت مجازی و افزوده استفاده کنند و حتی از سال ۲۰۱۷ شاهد این هستیم که جایزه جهانی روزنامه نگاری غوطه‌ور راه‌اندازی شده و این شیوه‌های جدید روایت‌گری، تنظیم خبر، سبک‌های خبرنویسی مبتنی بر سایبر ژورنالیسم به مخاطب کمک می‌کند.

جدالی اصلی میان خلاقیت یا فقدان خلاقیت است

وی جدال اصلی در روزآمدی رسانه و خبر را میان خلاقیت و یا فقدان آن دانست و افزود: دوست ندارم به تفکیک یا جدال بین سنت و مدرنیسم دامن بزنم، من مساله اصلی در خبر را سنتی و مدرن بودن نمی‌دانم و این جدال اصلی را بین خلاق بودن یا نبودن و مخاطب پسند بودن یا نبودن می‌دانم. اگر امروز بتوانیم خلاقانه کاری را انجام دهیم برد کرده‌ایم. چون ما در الگوهای سنتی هم چنین تجربه‌هایی داشتیم و قبلاً در دوران طلایی روزنامه‌ها خلاقیت در تیترزنی، در گرفتن عکس، تنظیم صفحات تعریف می‌شد اما امروز کمتر کسی به خلاقیت در این حوزه‌ها توجه دارد و حوزه خلاقیت متفاوت شده و تنظیم محتوا عموماً بر حوزه ویدئو متمرکز است برای همین کاری که از نظر من باید صورت بگیرد، درنوردیدن مرزهای خلاقیت است و در جریان و به دنبال شیوه‌های جدید و نوآورانه بودن. برای همین است که بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها بخشی‌هایی را برای پژوهش و توسعه فعال می‌کنند اما این یک بحث مهم است که گاهی بعضی رسانه‌ها حاضر نیستند تغییر این فضا را بپذیرند.

برند سازی شخصی برای خبرنگاران را جدی بگیریم

لسانی در پایان به مساله برندهای هویت انسانی در رسانه‌ها اشاره کرد و گفت: وارد دورانی شده‌ایم که هویت انسانی مهم است نه لزوماً هویت حقوقی رسانه‌ها. برای همین شما می‌بینید در یک شبکه خبری تاکر کارلسن مهم می‌شود و در شبکه‌های دیگر در دهه‌های گذشته مایک والاس. به این معنا که برندها یاد گرفتند روی هویت‌های انسانی خود کار کنند اما امروز مردم ما کدام روزنامه را به خبرنگارش و هویت فردی آن می‌شناسند؟! اصولاً برندسازی شخصی در رسانه‌های ما خیلی ضعیف دنبال می‌شود و کسانی که هویتی شخصی پیدا کردند، کمتر حاضر می‌شوند با رسانه‌ها کار کنند. ما باید بتوانیم این تمایز را برداریم و به جایی برسیم که برندسازی شخصی برای خبرنگاران را خیلی جدی بگیریم و خود خبرنگاران پیشتاز در این حوزه جلو بروند. بعد از آن نوبت رسانه هاست که بتوانند تور جذب از میان انسان رسانه‌های خبرنگار داشته باشند. در این حوزه باید تولید برندهای انسانی و در ادامه به کارگیری و تقویت این برندها مورد توجه رسانه‌ها باشد. اگر وارد این عصر بشیم به نظر من وارد حوزه ژورنالیسم مدرن و به روز شده ایم که خلاقیت و نوآوری را تضمین می‌کند.

منبع خبر : خبرگزاری مهر

راه های برون رفت کودکان از آسیب های فضای مجازی

ادمین نویسنده — Sun, 08 Oct 2023 11:33:02 +0000

این روزها زندگی بسیاری از کودکان با گوشی های همراه گره خورده است

راه های برون رفت کودکان از آسیب های فضای مجازی
حقیقت این است که نمی توان تلفن همراه را از جامعه حذف کرد. نه فقط جامعه شهری، بلکه حتی از خانواده روستایی. حالا دیگر خیلی چیزها به همین وسیله الکترونیکی وابسته است. از سوی دیگر، قرار هم نیست که به عنوان والدین یک یا چند فرزند، آن ها را به حال خودشان رها کنیم، زیرا در نهایت پاسخگوی هرچه بر سر آن ها می آید، پدر و مادر هستند. شاید بهترین راه حل، آگاهی از دانستن چرایی این شیوه زندگی و آموختن شیوه مدیریت آن باشد.

محمد لسانی، کارشناس رسانه است. او به عنوان مروج سواد رسانه ای ابتدا از وضعیتی سخن می گوید که سال های قبل بود و اکنون جایش خالی است: در گذشته چند عامل درون و بیرون از خانه، در وظیفه فرزندپروری به والدین کمک می کرد. عوامل درون خانه یکی حضور برادرها و خواهرها بود که این هم بازی بودن فشار فرزندداری را از روی والدین برمی داشت. عامل دوم وسعت خانه ها بود. جدا از نشیمن و پذیرایی، اتاق های متعددی وجود داشت که بچه ها می توانستند آزادانه در آن بازی کنند و سومین مزیت هم حیاط خانه ها بود.
او عوامل بیرونی را هم این گونه می شمارد: اولین و بهترینش دوست و همسایه ای بود که ساعت ها با هم در کوچه و خیابان سرگرم می شدند. دومین محیط کوچه بود که به گردهم آمدن بچه ها کمک می کرد و سومین فضا محیط های شهری مثل پارک و شهربازی بود.
کارشناس سواد رسانه ای توضیح می دهد: در کلان شهرهای ما خیلی از این عوامل دیگر وجود ندارد. با وجود این، فشار این تغییرات روی چه کسی است؟ روی پدر و مادر. از طرف دیگر، بخشی از فشار روانی هم روی فرزند سرریز می شود. به همین دلیل، از یک سو پدر و مادر از فرزندی که کنارشان است، عاصی شده اند و از سوی دیگر، بچه ای که هم بازی ندارد، حوصله اش سر می رود.
«دراین میان رسانه همچون مخدر و تسکین دهنده عمل می کند. وارد می شود که یک غفلت ایجاد کند و نمی گذارد فشار همه این ندارها در ذهن بچه و پدر و مادر خالی شود.» لسانی در ادامه این جمله تأکید می کند: این مخدر به مرور زمان تسکین دهنده است و اثر منفی دارد. اول اینکه اعتیادآور است و دوم اینکه پرکننده خلأ نیست؛ فقط غفلت ایجاد می کند و در نهایت باعث تضعیف رابطه اجتماعی می شود. درگیرشدن بیش از حد در فضای مجازی، روابط اجتماعی درون و بیرون از خانه را مشکل می کند و باید برویم سراغ راه حل ها.
استفاده از هر میلی متر فضای خانه
او توضیح می دهد: گام اول این است که در توسعه خانواده از پدر و مادرها بخواهیم که فرزندان بیشتری داشته باشند که ممکن است بعضی ها دستشان بسته باشد و شرایط فرزندآوری را نداشته باشند. بزرگ ترکردن محیط داخل خانه هم به دلیل اوضاع اقتصادی جامعه ممکن نیست و تنها مکانی که در اختیار خانواده است، حیاط محدود و پارکینگ مجتمع هاست؛ اما می شود از همین فضای محدود هم استفاده کرد.
او همچون دیگران شرایط محدود زندگی در خانه های کوچک را تأیید می کند، اما با همین وضعیت برنامه ریزی را امکان پذیر می داند: خیلی وقت ها با بچه ها بازی های پارکینگی می کنیم. همان اسکوتر، اسکیت یا توپ را برمی دارند و در همان فضا مشغول می شوند. یا می شود در همان حیاط کوچک چهل متری مجتمع بیست واحدی گل وگیاهان را آبیاری کرد یا گل کاشت. یعنی راهی به جز این نداریم که از هر یک میلی متر فضای در اختیارمان استفاده کنیم. فضای زندگی ما هرگز شبیه آن مکانی که بزرگ شدیم نمی شود، اما نمی توان از این فضاها هم گذشت.
لسانی نکته بعدی را استفاده از مهارت ها در خانه دانست که باید جایگزین دراختیارگذاشتن رسانه شود: به این بستگی دارد که پدر و مادر چقدر فرزندشان را به رسانه وابسته کرده باشند. بچه ها وقتی حوصله شان سر می رود، اولین چیزی که به ذهنشان می رسد، تلفن همراه است، بعد تبلت و تلویزیون. درحالی که وقتی رسانه از کودک دریغ شود، خلاقیتش بروز پیدا می کند. وقتی تلویزیون را خاموش می کنیم، پنج دقیقه اول فرزندمان از بی حوصلگی و بیکاری شکایت می کند، اما اگر کمی طاقت بیاوریم، می بینیم که چند لحظه بعد خودش را با بالشت های روی مبل سرگرم کرده است.
او اضافه می کند: نکته دوم این است که خیلی وقت ها رسانه جایگزین سروصدای بازی بچه ها که والدین حوصله شنیدن آن را ندارند. یا شاید می خواهند مانع ایجاد سروصدا برای همسایه ها شوند، درحالی که متوجه نیستند همین سروصدا قسمتی از پویایی کودک است، وگرنه دچار افسردگی، سردی مزاج و کمبود شدید عاطفی می شوند. یکی از ویژگی های مهم اخلاقی فرزند، ابراز احساسات است. فرزندان باید بتوانند احساسات خودشان را بیان کنند که متأسفانه زندگی مدرن جلو بروز این حس را می گیرد.
این مروج سواد رسانه ای، پیشنهاد دیگری برای جداکردن کودک از فضای مجازی دارد: این ها راه حل درون خانه است. برای بیرون از خانه باید کندوسازی و دوست گزینی انجام داد. باید خودتان دست به کار شوید و از فرزندان خانواده ای که فرهنگشان نزدیک به شماست، یارگزینی کنید. در پارک جمع شوید تا کودکان فرصتی برای تخلیه انرژی شان پیدا کنند. اگر این اتفاق خارج از خانه بیفتد، مبارک است.
لسانی با اشاره به قراردادن رسانه ها در سبد کودک، می گوید: خودمان باید رسانه را در سبد کودکمان اندازه کنیم. رسانه ها یا صوتی و آوایی هستند یا مکتوب یا تصویری. آنچه ما با آن مشکل داریم، استفاده بیش از حد از رسانه تصویری است که همان تلفن همراه و تلویزیون را شامل می شود. باید وزن رسانه های صوتی و مکتوب را در سفره خانواده و فرزندان بیشتر کنیم. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده استفاده از رسانه های تصویری تا سه سالگی برای کودکان خطرناک است و پس از آن هم تا شش سالگی باید در کنترل و محدودیت باشد؛ زیرا سیستم عصبی و شناختی فرزندان تا این سن درحال تکمیل است. ما نباید رسانه تصویری را به عنوان اختلال در رشد و نظام سیستم عصبی فرزندان وارد کنیم.
او بار دیگر تأکید می کند که رویکرد ما در سواد رسانه، تعدیل و تنظیم است، نه حذف. در داخل خانه هم والدین نقش تعدیل کننده دارند. رسانه ها حذف شدنی نیستند، فقط باید بدانیم چه رسانه ای برای چه سنی، چه جنسیتی با چه محتوایی لازم است. باید نیازهایمان را بدانیم و بنا بر آن، درست مصرف کنیم.

منبع خبر: شهرآرا

صفحه اختصاصی محمد لسانی در خبرگزاری مهر

ادمین نویسنده — Wed, 06 Sep 2023 14:30:40 +0000

برای مشاهده صفحه اختصاصی محمد لسانی در خبرگزاری مهر اینجا کلیک کنید.