در دنیای مدرنیته امروز، قبل از اینکه بگوییم سلبریتی معنای بدی دارد یا خیر، باید بدانیم که ماهیت این محصول غربی چیست و چه جایگاهی دارد؟ آنچه در تحلیلهای پرسروصدای این روزها مغفول مانده، بدی یا خوبی سلبریتی نیست، بلکه تعریف آن و نسبتش با دنیای امروز است. اهمیت اینکه جایگاه سلبریتی در غرب چگونه بوده و چه حدود و ثغوری برای آنها تعریف می شود، موضوع گفتوگوی ما با « محمد لسانی » کارشناس حوزه رسانه و فضای مجازی است که مشروح آن را در ادامه میخوانید:

کارکرد سلبریتی در جهان

لسانی با بیان اینکه سلبریتی ها کسانی هستند که عموماً با اعلام موضع درباره حوادث مختلف به فکر و رفتار مردم جهت می دهند و از خواننده، بازیگر، ورزشکار… مورد توجه مردم هستند، اظهار داشت:
« سلبریتی یک واژه وارداتی است و در غرب نیز همین مفهوم و کارکرد را دنبال می کند. تفاوتی که وجود دارد در وهله نخست به جهت گیری مواضع سلبریتی های غربی برمی گردد و اینکه چه رابطه ای با توسعه ملی کشور خود دارند.» این کارشناس رسانه با اذعان به این امر که میان تعریف سلبریتی در داخل و خارج از کشور تفاوت ماهوی وجود ندارد؛ بلکه تفاوتی که میان این دو قائل هستیم، تفاوت کارکردی است، تصریح کرد: «در حوزه اول که به جهت گیری مواضع بر می گردد، اصولاً مواضع سلبریتی های خارج از کشور، دامنه انتقادات کمتر و انرژی مثبت بیشتری را شامل می شود. به عبارت دیگر بر موج اخبار خوب سوار می شوند؛ بنابراین جنبه انتقادگری سلبریتی محدود است. »وی به لزوم برخورداری فاصله و استقلال سلبریتی ها در غرب اشاره کرد و گفت: «تقریباً هرسال در مراسم اسکار کسانی که جوایز اسکار را دریافت می کنند، نسبت به سیاست های ایالات متحده و رؤسای جمهوری آن واکنش نشان می دهند و همه ساله یک یا دو اتفاق را در این مراسم شاهد هستیم و این امر طبیعی است، اما در کشور ما شرایط به این شکل است که اگر انتقادی متوجه رفتاری شود، از جنبه های فردی، اجتماعی و حاکمیتی اهمیت پیدا میکند.»
لسانی با تعریف کارکرد جایگاه سلبریتی، گفت: «سلبریتی ها عموماً ذیل پیشرفت کشور خود و در راستای ساختن هستند. به عبارت دیگر سلبریتی مردم را در جهت پیشرفت و توسعه ملی همگرا می کند. بنابراین با این کارکرد، سلبریتی در توسعه کشور نقش دارد و آن نقشِ بسیج کنندگی است، اما اتفاقی که اینجا می افتد، این است که سلبریتی نقش تخریب کنندگی دارد و پنجه به چهره حاکمیت می کشد و نقشی که پیداکرده نقش عرض اندام و دیگرآفرینی مقابل حکومت است؛ لذا سلبریتی در کشورما نه تنها این نقش سازنده را ندارد، بلکه نقش مخرب پیدا کرده است. »

باید سلبریتی متعهد خلق کنیم

در ادامه لسانی راهکار در این باره را بیان کرد و گفت: « در این شرایط آیا راه حل این است که سلبریتی را حذف کنیم؟ خیر! سلبریتی یک جایگاه است. زندگی امروز ما یک زندگی مدرن است که در پارادایم مدرنیته حرکت می کند که در این پارادایم، سلبریتی تعریف و کارکرد دارد؛ پس ما نمی توانیم نفی سلبریتی کنیم. »وی با تأکید بر این امر که باید دست به خلق و ایجاد سلبریتی هایی بزنیم که متعهد به توسعه کشور و پیشرفت ملی باشند، عنوان کرد: «چند سالی است که برخی نافی سلبریتی هستند؛ درحالیکه این چهره ها محل توجه، نگاه مردم و عملاً ویترین جامعه و حتی ویترین حاکمیت هستند. حال لازمه این ویترین چیست؟ آیا ما در سلبریتی ها عشق به میهن می بینیم یا شاهد هستیم که فرزندان خود را خارج از کشور به دنیا می آورند یا به خارج از کشور می فرستند؛ حتی برخی از آنها به کشورهای دیگر پناهنده می شوند» .
این کارشناس رسانه و فضای مجازی در توضیح این مطلب بیان کرد: «سریال مختار در قالب یک پروژه ملی تعریف شده و در 10 سال گذشته سریالی در کشور وجود نداشته که به اندازه ساخت سریال مختار هزینه بردارد؛ اما چهره اول این سریال به خارج از کشور می رود؛ پس ویترین جامعه این می شود که ایران جای ماندن نیست، ویترین جامعه در تضاد و تعارض با حاکمیت و وطن پرستی است و متأسفانه عرق و غیرت نسبت به وطن، نمود عملی ندارد. » وی در پاسخ به این پرسش که آیا قانون گذاری و تعیین راه و روش در مسیر حرکت سلبریتی ها می تواند راهکار سازنده ای باشد یا خیر، اذعان کرد: «وقتی سلبریتی مانند گیاه خودرو رفتار کرده باشد و سلیقه و حال او ملاک باشد حتی در این راه، رفتار نا بهنجار را فراگرفته و درونی کرده پس با وضع قانون، تنها اتفاقی که رخ خواهد داد، این است که او با قانون پنجه به پنجه می شود و با قانون رقابت می کند. »