رقابت موبایل با مادران در خانواده

تلویزیون، رایانه، تلفن همراه و تبلت، ابزاری که انسان ایجاد کرد تا در حوزه فناوری تحولی ایجاد کند، اما جدا از تاثیرات مثبت، پیامدهای منفی هم برای بنیان خانواده داشته و دارد. البته این مهم به استفاده نادرست آدم‌ها برمی‌گردد. به جای اینکه صفحات الکترونیک را به‌کار بگیرند، به خدمت آنها درآمده‌اند. آنقدر که جزو لاینفک زندگی انسان شده‌اند. همین عاملی شده تا جهان گرفتار عارضه‌ای به نام «سندرم صفحات الکترونیک» شود. موضوعی که روزنامه همشهری به‌دلیل مهم بودن آن نشستی را برگزار کرد. در این نشست محمدرضا بیگدلی، استادیار دانشگاه شهید بهشتی درباره «سندرم صفحات الکترونیک» به نکات ارزنده‌ای اشاره کرد؛ چیزهایی که شاید اغلب‌مان نمی‌دانستیم.

صفحات الکترونیک، دشمن کودکان

در عصر فعلی شاهد رخداد بدی هستیم و آن تهدید سلامت بنیان خانواده است. عامل اصلی این پدیده، صفحات الکترونیک است که متأسفانه همه وقت آدم‌ها را پر کرده است. بیگدلی برای این گفته‌اش دلیل می‌آورد: «مغز ساختار پیچیده و حساسی دارد. اگر کودکی بیش از اندازه خود را با صفحات الکترونیک مثل تلویزیون و تبلت و گوشی همراه سرگرم کند، مغزش صدمه خواهد دید. اما به چه نحو؟ با وابسته شدن کودک به ابزار الکترونیکی، روزبه‌روز از فضای خانه و محیط گرم خانواده دور می‌شود. همین خلأ عاطفی ایجاد می‌کند که پیامدش می‌تواند ابتلا به اختلالات رفتاری مثل اتیسم و بیش‌فعالی باشد.»

به‌گفته این استاد دانشگاه، چند عامل آسیب جبران‌ناپذیر به مغز وارد می‌کند. یکی تکان دادن برای خواباندن یا آرام کردن او که توسط بسیاری از مادران انجام می‌شود. دومین عارضه‌ای که برای مغز یک تهدید جدی به‌شمار می‌آید، رسانه است.

بیگدلی در ادامه می‌افزاید: «حضور پررنگ و تأثیرگذار صفحات الکترونیک سال‌هاست در جامعه انسانی رخ داده است، از زمانی که تلویزیون وسیله ضروری خانه‌ها شد و بعد از آن تبلت به میان آمد. بچه‌ها با بازی‌های رایانه‌ای خود را سرگرم می‌کردند یا فیلم می‌دیدند. تا اینکه تلفن‌های همراه وسیله بازی و تفریح کودکان شد. حالا کار به جایی رسیده، بچه‌های نوپایی که راه رفتن را تازه یاد گرفته‌اند هم علاقه‌مند به تلفن همراه هستند و اگر گوشی را از آنها بگیری گریه می‌کنند.»

مادران، درمان‌کننده‌های اصلی اختلالات رفتاری بچه‌ها

به باور این استاد دانشگاه، نوزاد هنگام تولد تا ۹۹ درصد از محیط تأثیر می‌گیرد. سال ۱۹۸۵ میلادی، یعنی ۳۳ سال پیش از ۵ هزار کودک یکی مبتلا به اتیسم بود. در سال۲۰۱۵ از هر ۵۰ کودک پسر یکی مبتلا به اتیسم بود. در مورد بیش فعالی هم همینطور، از ۱۲ دختر یک نفر و از هر ۴ پسر یک نفر بیش فعال هستند. بیگدلی در این‌باره می‌گوید: «صفحات الکترونیک کودک را از فضای خانه دور می‌کند. در اینجا مادری موفق است که بتواند با صفحات الکترونیک رقابت کند و جای آن را پر کند. بعضی از پدر و مادرها با مراجعه به پزشک معالج برای درمان بیماری اتیسم یا بیش فعالی دارو استفاده می‌کنند، انگار که حشره‌ای را با یک خمپاره بکشی. در کشورهای خارجی روند درمان بیشتر همکاری مادر است، اما در ایران به‌دلیل کم صبری مادران و اصرار آنها پزشک دارو می‌دهد، درصورتی‌که اگر زمان بیشتری را با فرزند خود سپری کنند این اختلالات به مرور زمان برطرف یا کنترل می‌شود.»

این استاد دانشگاه دلخور از روش تربیتی بعضی از مادران است که مرتب امر و نهی می‌کنند. او در این‌باره می‌گوید: «یک مادر توانمند باید به حسب ضرورت از کلمه نه استفاده کند. فضای خانه را به سمتی ببرد که بچه احساس آرامش داشته باشد. مادر موظف است نیاز عاطفی کودک را تامین کند. در واقع به‌گونه‌ای فرزند خود را با محبت سیراب کند که او برای سرگرمی سراغ صفحات الکترونیک نرود. انجام بازی، مهارت‌آموزی و شرکت دادن او در کارها رابطه مادر و فرزند را قوی‌تر می‌کند.»