واقعیت مجازی درمانگر بیش فعالی می شود

اخبار سواد رسانه ایران
ارسال شده توسط
۱۴۰۳/۰۴/۱۲

محققان ایرانی موفق شده‌اند محصول دانش‌بنیانی تولید کنند که به درمان اختلال بیش‌فعالی کمک می‌کند. این محصول، یک ابزار کاربردی برای کلینیک‌های روانشناسی و روانپزشکی است که روند درمان و کیفیت آن را ارتقا داده و به تشخیص بهتر کمک می‌کند.

یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی برای رفع این نیاز یک پلتفرم واقعیت مجازی پیشرفته با کاربری آسان را تولید کرده است.در این شرکت، جمعی از متخصصین روانشناسی و مهندسی از برترین دانشگاه‌های کشور از سال 97 تحقیقات خود را بر روی استفاده از فناوری واقعیت مجازی برای بهبود کارکردهای شناختی در برخی از اختلالات ذهنی آغاز کرده‌اند. واقعیت مجازی یک تجربه شبیه‌سازی شده است که می‌تواند مشابه یا کاملا متفاوت از دنیای واقعی باشد و کاربردهایی بسیار متنوع در بخش‌های مختلفی از زندگی انسان مثل ورزش، گردشگری، آموزش و پرورش و سرگرمی دارد.استفاده از این فناوری در حوزه سلامت باعث افزایش اثربخشی درمان از طریق شخصی‌سازی آن می‌شود. استفاده از واقعیت مجازی(VR) این فرصت را برای متخصصان سلامت فراهم می‌کند تا نه تنها سناریوهای زندگی واقعی را بازتولید کنند بلکه این محیط‌ها را متناسب با نیازهای فردی مراجعین خود تطبیق داده و کنترل کنند. واقعیت مجازی مزایایی نظیر داشتن تأییدیه علمی، کنترل فوق العاده روند درمان و درمان شخصی‌سازی شده دارد.

موارد استفاده واقعیت مجازی

محمدرضا عشاقی، مدیرعامل شرکت تولیدکننده این محصول دانش‌بنیان در ارتباط با جزئیات واقعیت مجازی می‌گوید: «ما از واقعیت مجازی استفاده می‌کنیم که یک تجربه شبیه‌سازی شده از دنیای واقعی است و ما را در محیط کنترل شده‌ای قرار می‌دهد که می‌توانیم در آن محیط یک سری تمرین‌ها را قرار دهیم. واقعیت مجازی (VR) در دنیا در حوزه‌های آموزش، نظامی، بازی و سایر رشته‌ها از جمله سلامت استفاده می‌شود. در حوزه سلامت روان برای اختلالاتی که در این حوزه وجود دارد مداخلاتی انجام می‌شود. به طور مثال برای ارتقای کارکردهای شناختی مثل توجه، حافظه، هماهنگی چشم و دست که از کارکردهای مغز است، از توانبخشی شناختی استفاده می‌شود. این تمرین‌ها در قالب بازی طراحی شده‌اند، فرد این برنامه را انجام می‌دهد و با تکرار آن باعث تقویت ذهنش می‌شود و عملا مهارت ذهن بالاتر می‌رود و در نتیجه در دنیای واقعی عملکرد فرد بالاتر می‌رود.»برنامه مدیریت درد و اضطراب یکی از محصولات این شرکت است که در موارد گوناگونی کاربرد دارد. از موارد کاربرد آن می‌توان به «کاهش درد و اضطراب در مداخلات سرپایی»، «انواع نمونه برداری»، «تعویض پانسمان زخم و سوختگی»، اشاره کرد.
همچنین این برنامه به «کاهش اضطراب قبل از عمل و درد و اضطراب بعد از عمل»، «کمک به سرپا شدن و بهبودی بیمار» و «لذت بخش کردن اقامت بیمار در بیمارستان» کمک شایانی می‌کند.از دیگر محصولات این شرکت درمان فوبیا با فناوری واقعیت مجازی است. یکی از بهترین درمان‌های شناخته شده در دنیا برای فوبیا، مواجهه درمانی است که اثربخشی بالایی دارد اما این درمان در دنیای واقعی با چالش‌های زیادی مثل هزینه بالا و امکان خطر روبه‌رو است که عملا استفاده از آن را محدود می‌کند. فناوری واقعیت مجازی با شبیه‌سازی محیط‌های شبیه به دنیای واقعی امکان مواجهه درمانی برای انواع فوبیا را با هزینه پایین، بدون خطر و با امکان کنترل کامل محیط و شخصی سازی درمان فراهم می‌کند.

جزئیات محصول دانش‌بنیان

محصول دانش‌بنیان این شرکت برای ارتقاء عملکردهای شناختی همچون توجه، حافظه، هماهنگی چشم و دست و … است که مخاطب آن مراجعین با اختلال بیش‌فعالی، کودکان با اختلال یادگیری، کودکان اوتیستیک با عملکرد بالا، سالمندان برای توانبخشی شناختی و حرکتی و حتی افراد سالم برای افزایش عملکردهای شناختی آن‌ها است.عشاقی در ارتباط با تشخیص بیش‌فعالی با پلتفرم واقعیت مجازی می‌گوید: «تاکنون تشخیص بیش‌فعالی مبتنی بر معیارهای ذهنی و تشخیصی روانشناس یا روانپزشک بوده اما دقت این روش وابسته به میزان تبحر متخصص است و می‌تواند خطای زیادی داشته باشد. در سال‌های اخیر در دنیا بر روی روش‌های عینی یعنی استفاده از ابزارهای تشخیصی کار می‌کنند. یکی از ابزارهای پرکاربرد، آزمون عملکرد مداوم است که در هر دو بستر کامپیوتر و واقعیت مجازی قابل استفاده است. طبق تحقیقات استفاده از فناوری واقعیت مجازی می تواند قدرت تشخیص را بالاتر ببرد زیرا آزمون را در شرایطی مشابه دنیای واقعی اجرا می کند.در واقع این محصول دانش بنیان، یک آزمون عملکرد مداوم دیداری شنیداری در بستر واقعیت مجازی است که یک ابزار عینی و کمک‌تشخیصی برای تشخیص اختلال کم توجهی/ بیش فعالی است.»واقعیت مجازی یک فناوری جدید است که با استفاده از هدست‌های خاص و نرم‌افزارهایی مناسب می تواند فرد را در یک محیط سه بُعدی قرار دهد و با ترکیب جهان واقعی و مجازی، به خلق یک دنیای غیرواقعی ولی جذاب برای کاربر بپردازد.
این فعال فناور در ارتباط با موارد استفاده این برنامه در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها می‌گوید: «ما یک پلتفرم کاربردی را توسعه داده‌ایم و در اختیار کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها قرار می‌دهیم. کلینیک از طریق پنل کاربری، امکان اجرای نرم‌افزارهای مختلف و تغییر تنظیمات آن و استفاده از آن برای مراجعین را دارد و در پایان می‌تواند سوابق فرد و گزارش عملکردها را به صورت خروجی از نرم‌افزار بگیرد و دانلود کند.»عشاقی در ارتباط با مزیت‌های واقعیت مجازی می‌گوید: «یکی از مزیت‌های واقعیت مجازی(VR) این است که نزدیک‌ترین حالت را به دنیای واقعی دارد. یک سری تمرین‌های قلم و کاغذی، موبایلی و کامپیوتری داریم ولی در تمرین‌های واقعیت مجازی(VR) چون فرد در فضای شبیه‌سازی شده غوطه‌ور می‌شود و به صورت سه بُعدی در محیط حضور دارد نزدیکترین حالت را به حالت واقعی دارد و از این جهت اثرگذاری بالاتری دارد.در این برنامه داده‌های زیادی ثبت و ضبط می‌شود و بر اساس آن گزارش عملکرد فرد ارائه می‌شود و عملا می‌توان با مقایسه جلسات مختلف، سیر پیشرفت درمان یک فرد را بررسی کرد. مزیت دیگر ما این است که بحث شخصی سازی هم داریم. با توجه به این که تنظیمات برنامه از قبیل شدت محرک‌های محیطی، سرعت ارائه آن‌ها و … از طریق درمانگر کاملا قابلیت تغییر را دارد و درمانگر می‌تواند آن را با توجه به ویژگی‌های به‌خصوص مراجع خود و این که در چندمین جلسه درمان قرار دارد تنظیم کند باعث می‌شود کاملا آن برنامه را با آن فرد متناسب‌سازی کنیم و برنامه هر فرد متناسب با خودش اجرا شود.»

افزایش بهره‌وری درمان با واقعیت مجازی

مدیرعامل این مجموعه در ارتباط با دلیل احساس نیاز برای تولید این محصول نیز می‌گوید: « اولین نیاز افزایش بهره وری است. یعنی وقتی می‌توانیم درمان را برای فرد شخصی‌سازی کنیم کمک می‌کند عملکرد و بهره وری درمان بالاتر برود. برای هر فرد راه حل مخصوص خودش را ارائه می‌دهیم.یکی از معضلات سیستم درمانی، متارکه درمان است که نرخ بالایی را به خصوص در کودکان دارد و یکی از علت‌های عمده آن کسل کننده بودن محیط درمان است اما وقتی از VR برای درمان استفاده می‌شود به خاطر جذابیت‌های ذاتی آن، کودکان علاقه‌مند می‌شوند و در واقع محصول ما با جذاب کردن پروسه درمان متارکه درمان را کاهش می‌دهد و با تکمیل درمان، افزایش اثرگذاری نیز اتفاق خواهد افتاد.»

نیاز به فرهنگ‌سازی برای استفاده از این محصول

به گفته این فعال فناور معاونت علمی از این مجموعه حمایت‌های خوبی از جنس تسهیلات و همچنین کمک به حضور در نمایشگاه‌ها و پاویون معاونت داشته است اما برای استفاده این محصول در سطح کشور، نیاز به معرفی آن به سیستم درمان و فرهنگ‌سازی برای استفاده از آن وجود دارد.عشاقی در ارتباط با مشتریان‌ این محصول می‌گوید: «این محصول در کلینیک‌ها، بیمارستان‌ها و مدارس قابل استفاده است. در حال حاضر تعدادی از کلینیک‌های روان‌شناسی و روان‌پزشکی در سطح کشور به این فناوری تجهیز شده‌اند و ان‌شاءالله در آینده نزدیک بیمارستان‌ها را نیز به این فناوری تجهیز خواهیم کرد.»

چالش‌ها و مشکلات

این فعال فناور یکی از مهم‌ترین چالش‌های این مجموعه را تازه بودن این محصول می‌داند. زیرا این محصول در دنیا نیز جدید است و در ایران برای استفاده فراگیر از آن ابتدا باید معرفی شود و جامعه هدف با آن آشنا شده تا فرهنگ سازی استفاده از آن انجام شود.
اشتراک گذاری:
مطالب زیر را حتما بخوانید